سندروم مویا مویا
سندروم مویا مویا عارضه‌ای نادر اما بسیار جدی است که در آن دیواره‌های شریان‌های کاروتید، رگ‌های مسئول خون‌رسانی به ناحیه‌های مهم مغز، ضخیم و در نتیجه رگ باریک می‌شود. در این حالت جریان خون حاوی اکسیژن به سمت مغز به تدریج آهسته‌تر می‌شود و احتمال لخته شدن خون افزایش می‌یابد. در نتیجه بیماران دچار سندرم مویامویا در معرض خطر حمله ایسکمی گذرا (TIA ) یا سکته مغزی خفیف یا سکته مغزی کامل قرار می‌گیرند.
علائم مویا مویا چیست؟
علائم بیماری مویامویا متغیر است و به سن بیمار بستگی دارد. در کودکان در سنین بین 5 و 10 سال و در بزرگسالان در سنین بین 30 و 50 سال بروز می‌کنند. اولین نشانه‌ی بیماری مویامویا (moyamoya) معمولاً سکته‌ی مغزی یا سکته‌های ایسکمیک گذرای (خفیف) مکرر، خصوصاً در کودکان، می‌باشد. افراد بزرگسال نیز ممکن است این علائم را تجربه کنند اما در اغلب موارد دچار خونریزی مغزی (سکته‌ی همراه با خونریزی مغزی) از ناحیه‌ی رگ‌های ناهنجار مغزی می‌شوند. علائم و نشانه‌هایی که همراه با بیماری مویا مویا و بر اثر کاهش جریان خون به مغز بروز می‌کنند، عبارتند از:
- سردرد
- تشنج
- ضعف، بی‌حسی یا فلج در ناحیه‌ی صورت، دست‌ها یا پاها که معمولاً در یک طرف رخ می‌دهد.
- اختلالات بینایی
- مشکلاتی در گفتار یا درک حرف‌های دیگران (زبان پریشی)
- تأخیر یا کندی در رشد
- حرکات غیرارادی
- کاهش قدرت ادراک
ورزش کردن، گریه کردن، سرفه، زور زدن یا تب از جمله کارهایی هستند که می‌توانند موجب تحریک این علائم شوند.
تشخیص مویا مویا
آنژیوگرافی مغزی تست استاندارد برای تشخیص مویامویا و برنامه‌ریزی برای جراحی است؛ آنژیوگرافی مغز عملی کم‌تهاجمی است که نقشه‌ای را از سرخرگ‌های کاروتید مغز بیمار به دست می‌دهد. برای انجام آنژیوگرافی ابتدا ماده حاجب (رنگی) مخصوصی در شریان تزریق می‌شود که در عکس رادیولوژی دیده می‌شود. ماده‌ی حاجب، کنتراستی را در تصاویر ایجاد می‌کند تا متخصص بتواند میزان تنگ شدن رگ‌های مغز و درهم‌پیچیدگی رگ‌های جدید تشکیل شده به دلیل ابتلا به مویامویا را به خوبی ببیند. به علاوه پزشکان از تکنولوژی‌های زیر نیز برای تشخیص یا تایید تشخیص مویا مویا استفاده می‌کنند:
- ام آر آی
- سی تی اسکن
- سی تی آنژیوگرافی مغزی
- سونوگرافی داپلر از عروق مغز
- PET (توموگرافی نشر پوزیترون) یا SPECT ( توموگرافی کامپیوتری نشر تک فوتون )
درمان
در صورتی که سندروم مویا مویا تشخیص داده نشود، به طور معمول فرد به دلیل سکته مغزی و یا خونریزی مغزی به اورژانس مراجعه می نماید. روش های درمانی عبارتند از :
دارو
می‌توان داروهایی را برای کاهش خطر بروز سکته یا برای کمک به کنترل تشنج تجویز کرد، از جمله:
داروهای رقیق‌کننده‌ی خون
بعد از تشخیص سندروم مویامویا در شما، درصورتی‌که علائمی نداشته باشید یا علائم در شما خفیف باشند، پزشک می‌تواند مصرف آسپرین یا داروهای رقیق‌کننده‌ی دیگر خون را برای جلوگیری از سکته‌ی مغزی به شما توصیه کند.
داروهای بلوک کننده‌ی کانال کلسیم
این نوع داروها که به نام آنتاگونیست (ضد) کلسیم نیز شناخته می‌شوند، می‌توانند به بهبود علائم سردرد و کاهش علائم مرتبط با سکته‌های مغزی خفیف یا ایسکمیک گذرا کمک کنند.
داروهای ضد تشنج
در صورتی که خود یا کودکتان به خاطر این بیماری، دچار مشکل تشنج شده‌اید، این داروها ممکن است برای شما تجویز شوند.
عمل جراحی بازسازی عروق
اگر علائم بیماری در شما بدتر شده باشد یا آزمایش‌ها و تست‌ها، شواهدی از جریان ضعیف خون را نشان دهند، ممکن است پزشک عمل جراحی بازسازی عروق را برای شما در نظر بگیرد. در عمل جراحی بازسازی عروق، جراح شریان‌های مسدود را به عروق کناری انشعاب می‌دهد تا جریان خون به مغز شما بازگردد. ممکن است پزشک از عمل‌های مستقیم یا غیرمستقیم برای بازسازی عروق یا ترکیبی از هر دو استفاده کند.