اختلالات سیستم اعصاب در کودکان
اختلالات عصبی در کودکان
اختلالات عصبی در کودکان زمانی اتفاق میافتد که چیزی در مغز، سیستم عصبی یا سلول های ماهیچه ای غیر طبیعی باشد. این اختلالات میتواند از صرع تا سردردهای میگرنی، اختلالات تیک یا حرکات و موارد دیگر متفاوت باشد.
برخی از اختلالات مغز و اعصاب در کودکان ارثی بوده و برخی دیگر در دوران بارداری، در حین زایمان یا در دوران کودکی شکل میگیرند . شایعترین اختلالات مغز و اعصاب در کودکان عبارتند از اختلال بیش فعالی و عدم تمرکز، اوتیسم، فلج مغزی و آسیبدیدگیهای ناشی از ضربات مغزی.
مشکلات عصبی در کودکان به چه دلایلی ایجاد میشود؟
سیستم عصبی در برابر اختلالات مختلف آسیبپذیر است و با موارد زیر ممکن است آسیب ببیند:
- ضربه
- عفونت ها
- انحطاط
- نقص ساختاری
- تومورها
- اختلال در جریان خون
علائم
بسیاری از اختلالات عصبی در طول سالهای ابتدایی رشد بروز پیدا میکنند و ممکن است در هنگام تولد تشخیص داده شوند. اختلالات مختلف ، باعث علائم متفاوتی میشوند. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- تاخیر در نقاط عطف رشد کودک
- افزایش یا کمبود رشد سر
- تغییرات در فعالیتها، واکنشها یا حرکات
- فقدان هماهنگی
- تغییر در میزان هوشیاری یا خلق و خو
- سفتی عضلانی، رعشه یا تشنج
- کاهش حجم عضلات و لکنت زبان
- کودکان بزرگتر همچنین ممکن است سردردهای مداوم یا شدید، کاهش حس لامسه یا مور مور شدن یا تغییرات بینایی داشته باشند.
مهمترین اختلالات سیستم اعصاب در کودکان
اختلالات عصبی مختلفی وجود دارد که بر سلامت کودکان تأثیر میگذارد. اوتیسم، صرع، فلج مغزی، عواقب آسیب مغزی و سردرد شایعترین اختلالات عصبی است که در کودکان مشاهده میشود.
1. اختلال بیش فعالی
اختلال کم توجهی یا ADHD ، یک اختلال رفتاری است و حدود 8 تا 10 درصد کودکان به آن دچار می شوند . کودکان بیش فعال بدون فکر عمل می کنند و فرد دچار عدم تمرکز و اصطلاحا دارای انرژی بیش از اندازه است . از عوارض این اختلال می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- فعالیت بیش از حد
- انجام دادن کارها به صورت ناگهانی و بدون تصمیم گیری از قبل
- عدم کنترل ، رفتار خود
- کم بود توجه
- عدم تمرکز
اشاره کرد . کم بود توجه یکی از عوارض این بیماری است و صرفا افرادی که دچار کمبود توجه می باشند دچار این اختلال نمی شوند.
علت قطعی برای این اختلا وجود ندارد اما بیشتر مباحث ژنتیکی دخیل است . به نحوی که اگری یکی از افراد خانواده دچار بیش فعالی باشد به احتمال 25 درصد ، فرزند بعدی بیش فعال است . و همچنین عوامل محیطی بر شدت این اختلال موثر است .
از دیگر عوامل می توان به مصرف سیگار یا الکل توسط مادر ، در دوران بارداری اشاره کرد
2. اوتیسم
اوتیسم نوعی اختلال رشد عصبی است که امروزه به طور فزاینده ای در سراسر جهان شناخته میشود. این بیماری به عنوان یک سه گانه ازاختلال تعامل اجتماعی، اختلال در ارتباط کلامی (گفتاری) و غیر کلامی (ناگفته) همراه با الگوی رفتاری محدود و تکراری با پایبندی بیش از حد به امور روزمره و علایق محدود نشان داده میشود. کودکان مبتلا به اوتیسم چیزهای اطراف خود را نسبت به سایر کودکان در سن خود به شکلی متفاوت درک می کنند. دلیل مشخصی برای ابتلا به اوتیسم وجود ندارد، با این وجود، تعدادی از عوامل محیطی، رفتاری و ژنتیکی باعث میشوند کودک به این بیماری مبتلا شود. کودک اوتیستیک ممکن است دچار اختلال گفتار، مهارتهای اجتماعی و ارتباطی و چالشهای عاطفی شود. کودکان بسته به سن و رشد آنها به تکنیک های مختلف مداخله ای نیاز دارند. هیچ درمان مشخصی برای این بیماری وجود ندارد، ضمن اینکه هر فرد با این بیماری منحصر به فرد است و به روش های درمانی مختلفی از جمله دارو و درمانهای رفتاری یا ترکیبی از هر دو نیاز دارد.
3. صرع
این بیماری شامل انواع مختلفی از اختلالات تشنج است. تشنجهای جزئی نواحی خاصی از مغز را در برمیگیرند و علائم آنها بسته به محل فعالیت تشنج متغیر است. سایر تشنجها که تشنجهای عمومی نام دارند بخش بزرگتری از مغز را درگیر کرده و معمولاً باعث حرکات کنترل نشده در کل بدن و از دست رفتن هوشیاری میگردند.
4. دیسپراکسی
این بیماری در کودکان بسیار شایع است اما در مورد آن کمتر شناخت وجود دارد. دیسپراکسی بیماری است که هماهنگی حرکات بدنی را دشوار میکند. کودکان مبتلا به این بیماری، در حفظ وضعیت و تعادل خود مشکل دارند. هیچ دلیل مشخصی برای این بیماری وجود ندارد، زیرا اعتقاد بر این است که سلولهای عصبی که کنترل حرکت ماهیچه ها را کنترل می کنند، در هر فرد متفاوت است. كودكان مبتلا میتوانند در صورت تشخیص زودرس بیماری با مداخله خاصی مانند كار درمانی فرآیند محور، بهبود پیدا كنند.
5. انواع سردرد
بیشتر سردردها علائم اختلالات عصبی نیستند، اما در برخی موارد ممکن است ناشی از مشکل اساسی باشند. سردرد میتواند در اثر تغییراتی در مغز یا بدن ایجاد شود که پیام های درد به مغز ارسال میکند و منجر به سردرد می شود. توجه به سردردها در كودكان، به ويژه هنگامی که با علائم ديگر مانند استفراغ، گرفتگي، مشکل در هوشیاری باشد، لازم است.
6. اپیلپسی
یادگیری، خواندن دقیق، هجی کردن، نوشتن و درک آنچه نوشته شده است در این کودکان بسیار مشکل است. علت دقیق این بیماری هنوز مشخص نشده است. درمان این بیماری شامل روشهای خاص تدریس است. در صورت تشخیص زودرس، کودکان مبتلا به اپیلپسی می توانند بالاتر از حد متوسط شوند و پیشرفت کنند.
7. فلج مغزی
شایعترین نشانه ابتلا به فلج مغزی، تأخیر در رشد است. این زمانی اتفاق میافتد که کودک قادر به نشستن، چهار دست و پار رفتن و راه رفتن نباشد. همچنین این کودکان قادر به انجام کارهای مرتبط با هر سن نیستند. برخی دیگر از علائم ابتلا به این بیماری عبارتند از:
- عضلات شل
- اسپاسمهای عضلانی
- واکنشهای ضعیف
- اختلال در بلع
- عدم توانایی راه رفتن در سن یک سالگی تا 18 ماهگی
- ناتوانی در ساختن جمله در سن 2 سالگی
8. آنسفالوپاتی
عفونت و التهاب مغز که در اثر وجود باکتریها و ویروسها ایجاد میشود را آنسفالوپاتی میگویند. در موارد نادری این بیماری میتواند کشنده باشد. آنسفالیت به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم میشود. در نوع اولیه ویروس و باکتری مستقیما مغز را دچار عفونت میکنند اما در آنسفالوپاتی ثانویه به دلیل وجود عفونت در بخش دیگری از بدن، ناتوانی سیستم ایمنی در از بین بردن سلولهای آلوده و حملهی ای سیستم به سلولهای مغز ایجاد میشود.علائم این بیماری مشابه بیماری آنفولانزاست. در موارد شدید، علائمی همچون از دست دادن سطح هوشیاری، احساس فلج و ناتوانی و مشکل در گفتار نیز بروز میکند.
9. اسکلروزیس یا MS
مالتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری ناتوان کننده مغز و نخاع (سیستم عصبی مرکزی) است. در MS سیستم ایمنی بدن به غلاف محافظ (میلین) که فیبرهای عصبی را پوشانده حمله می کند و باعث ایجاد مشکلات ارتباطی بین مغز و بقیه بدن می شود. سرانجام این بیماری می تواند باعث آسیب دائمی یا تخریب اعصاب شود. علائم ونشانه های بیماری ام اس بسیار متفاوت است و به میزان آسیب عصبی و اینکه کدام اعصاب تحت تأثیر قرار می گیرند بستگی دارد. برخی از افراد مبتلا به ام. اس شدید ممکن است توانایی راه رفتن به طورمستقل یا به طور کلی را از دست بدهند،در حالی که برخی دیگر ممکن است مدت طولانی بهبودی را بدون هیچ گونه علائم جدید تجربه کنند.
درمان
چشم انداز درمان بستگی به نوع و شدت اختلال عصبی دارد و می توان برای بیماری هایی مانند صرع و یا سردرد های مزمن از درمان دارویی و یا عمل جراحی و پرتو درمانی استفاده کرد