بیماری مغزی کودکان
بیماری مغزی کودکان چیست
هر گونه وضعیتی که به خاطر اختلال در عملکرد مغز باشد و باعث ایجاد علائمی در جسم و روان کودک شود و او را دچار مشکل کند، بیماری مغزی کودکان می گویند.
از آنجایی که مغز تقریباً همه چیز را کنترل می‌کند، هنگامی که مشکلی در آن ایجاد شود، اغلب جدی بوده و می‌تواند بر بسیاری از بخش‌های بدن تاثیر بگذارد. ضربه، عفونت، تحلیل، نقائص مادرزادی ساختاری ، اختلال در جریان خون و تومور همگی می‌توانند بر نحوه‌ی کار مغز اثر گذاشته و فعالیت‌های روزانه‌ی سایر اعضای بدن را مختل کنند.
علائم بیماری مغزی در کودکان چیست
برخی از علائم بیماری مغزی کودکان عبارتند از :
- تاخیر در رشد کودک
- نبود هماهنگی در کارهای او
- افزایش یا کمبود رشد سر کودک
- سفت شدن عضلات، رعشه یا تشنج
- تغییراتی در فعالیت ها و یا واکنش های کودک
- لکنت زبانی
علت ایجاد بیماری مغزی در کودکان
از علل ایجاد این بیماری می توان به ضربه، عفونت، تحلیل، نقائص مادرزادی ساختاری ، اختلال در جریان خون و تومور اشاره کرد.
علائم هشدار دهنده بیماری های مغز و اعصاب در کودکان
وقتی کودک در سن دو ماهگی قرار دارد دارای لبخند اجتماعی است یعنی اینکه اگه لبخند بزنید، مقابل به شما لبخند می زند. این لبخند در بیماران مبتلا به بیماری دیده نمی شود. وقتی با کودک بازی می کنید بی توجه است و لبخند نمی زند. این می تواند یکی از علائم اولیه کودک بیمار باشد. وقتی دست خود را به سمت کودک دراز می کنید بی توجه است و حتی مشکل در سخن گفتن نیز در مراحل بعدی به وجود می آید.
اختلالات شایع مغز و اعصاب کودکان
1- خونریزی داخل وریدی
خونریزی داخل وریدی به معنی خونریزی در داخل یا اطراف شکمچه‌های مغز است. این مشکل در نوزدان نارس بخصوص نوزادان با وزن بسیار کم هنگام تولد که کمتر از ۱۵۰۰ گرم وزن دارند، شایع‌تر است.
2- لوکومالاسی پیرامون بطنی
لوکومالاسی پیرامون بطنی به معنی آسیب و نرم شدن ماده سفید مغز است. ماده سفید بخش داخلی مغز است که اطلاعات را بین سلول‌های عصبی و نخاع و نیز از بخشی از مغز به بخش دیگر ارسال می‌کند.
این مشکل همچنین در نوزادان نارس شایع‌تر است. در صورت ابتلا به لوکومالاسی پیرامون بطنی، ناحیه‌ی آسیب دیده‌ی بافت مغز می‌تواند بر سلول‌های عصبی که حرکات را کنترل می‌کنند اثر بگذارد. با رشد کودک، سلول‌های آسیب دیده‌ی عصبی باعث می‌شوند که عضلات انقباضی، سفت و مقاوم در برابر حرکت شوند.
نوزادان مبتلا به این بیمار بیشتر در خطر ابتلا به فلج مغزی هستند (گروهی از اختلالات که مانع کنترل طبیعی عضلات توسط کودک می‌شوند) و ممکن است دچار مشکلات فکری یا یادگیری شوند.
3- تومور مغزی
تومور مغزی که رشد غیر عادی بافت در مغز است. یک تومور در مغز ممکن است به آرامی رشد کند و تا زمانی که بزرگ شود علائم کمی داشته باشد و یا می‌تواند به سرعت رشد کرده و پخش شود و باعث ایجاد علائم شدید و سریع گردد. تومورهای مغزی در کودکان می‌توانند خوش‌خیم یا بدخیم باشند.
تومور خوش خیم معمولاً در یک محل رشد می‌کند و ممکن است در صورتی که در محلی قرار داشته باشد که بتوان بدون آسیب به بافت سالم اطراف آن را برداشت، از طریق جراحی قابل درمان باشد.
4- صرع
این بیماری شامل انواع مختلفی از اختلالات تشنج است. تشنج‌های جزئی نواحی خاصی از مغز را در برمی‌گیرند و علائم آنها بسته به محل فعالیت تشنج متغیر است. سایر تشنج‌ها که تشنج‌های عمومی نام دارند بخش بزرگ‌تری از مغز را درگیر کرده و معمولاً باعث حرکات کنترل نشده در کل بدن و از دست رفتن هوشیاری می‌گردند.
5- فلج مغزی
این بیماری بر مهارت‌های حرکتی کودک تأثیر می گذارد و در اثر آسیب های مغزی ایجاد می‌شود. این بیماری، یکی از شایعترین اختلالات عصبی در کودکان است و بسته به علائم عصبی، در انواع مختلفی تقسیم بندی می شود. فلج مغزی باعث می شود کودکان در هماهنگی و حرکاتی مانند ایستادن، راه رفتن، کنترل مثانه و روده، غذا خوردن و حتی صحبت کردن دچار مشکل شوند.
این بیماری با افزایش سن بدتر نمی‌شود. هیچ دلیل قطعی برای این بیماری وجود ندارد اما اعتقاد بر این است که در دوران بارداری، زمانی که جنین به درستی رشد نمی‌کند و یا آسیب مغزی می‌بیند ایجاد می‌شود. این بیماری قابل درمان نیست، روش‌های درمانی خاص می‌توانند به بهبود شرایط کمک کنند.
6- سردرد
از میان انواع مختلف سردرد شایعترین آنها عبارتند از:
- سردرد تنشی که در اثر تنش عضلانی در سر، گردن و شانه رخ می‌دهد
- میگرن که یک سردرد شدید و عود کننده با علت نامعلوم است
- سردرد خوشه‌ای که نوعی میگرن است
به نظر می‌رسد که خطر ارثی برای میگرن وجود داشته باشد و برخی عوامل محرک می‌توانند منجر به آن می‌شوند. افراد مبتلا به میگرن ممکن است دچار سرگیجه، بی‌حسی، حساسیت به نور و حالت تهوع باشند و خطوط زیگ‌زاگی چشمک‌زنی را جلوی چشم‌های خود ببینند.
7- بیماری مننژیت در کودکان و آنسفالیت
این عفونت‌های مغز و نخاع معمولاً ناشی از باکتری‌ها یا ویروس‌ها هستند. مننژیت یک التهاب در پوشش مغز و نخاع است و آنسفالیت به معنی التهاب بافت مغز می‌باشد. هر دو بیماری ممکن است باعث آسیب دائمی به مغز شوند.
8- بیماری روانی
بیماریهای روانی دارای ماهیت روانی و رفتاری هستند و شامل طیف وسیعی از مشکلات در فکر و عملکرد هستند. برخی بیماریهای روانی امروزه مرتبط با ناهنجاری‌های ساختاری یا اختلال شیمیایی در مغز شناخته می‌شوند. برخی از آنها ارثی می‌باشند اما اغلب، علت آنها ناشناخته است. آسیب به مغز و سوء مصرف مزمن برخی داروها نیز می‌تواند عامل محرک برخی بیماریهای روانی باشد. نشانه‌های بیماریهای مزمن روانی مانند اختلال دو قطبی یا اسکیزوفرنی ممکن است ابتدا در کودکی بروز پیدا کنند. بیماریهای روانی که در افراد جوان‌تر مشاهده می‌شوند شامل افسردگی (لینک به مقاله افسردگی کودکان)، اختلالات خوردن مانند پرخوری یا بی اشتهایی عصبی، اختلال وسواس فکری عملی و فوبیا می‌باشند.
9- ضربه مغری
حرکت سریع مغز درون جمجمه باعث ضربه مغزی می شود . ضربه مغزی نیازی به ضربه‌ی مستقیم به سر ندارد و می‌تواند برای مثال در اثر آسیب شلاقی رخ دهد. هر زمانی که مغز در داخل جمجمه به سرعت حرکت کند امکان ضربه مغزی وجود دارد.
شایع ترین مشکل کودک در بیماری مغز و اعصاب
تشنج در کودکان یکی از شایع ترین مشکلاتی است که کودکان مبتلا به بیماری مغز و اعصاب از آن رنج می برند. اختلال در یادگیری، سردردهای خاص و فلج شدن یا احساس درد نیز از دیگر مشکلات شایع می باشد.